Ostatnie kilka lat w Polsce to okres rozwoju banków, oferujących na dobrych warunkach kredyty hipoteczne. Z roku na rok banki nie tylko oferowały coraz lepsze warunki kredytów hipotecznych, lecz także obniżały wysokość wymaganego wkładu własnego, łagodziły wymagania, liberalizowały zasady udzielania kredytów. Czynniki te sprawiały, że wiele osób zdecydowało się na zbudowanie domu czy kupienie mieszkania za pieniądze pożyczone od banku. Coraz lepsza koniunktura, wzrost wynagrodzeń, zwiększająca się ilość miejsc pracy wywoływały poczucie pewności u kredytobiorców.
Poczucie stabilności rynku pracy oraz sektora bankowego szybko zagościło na rynku. Wzrastająca zdolność kredytowa klientów pozwalała placówkom banków i pośrednikom generować wysokie zyski. Coraz wyższy popyt prowadził do wzrostu podaży kredytów o konkurencyjnych parametrach. Banki jeszcze rok temu prześcigały się w nowych, atrakcyjnych promocjach, które miały przyciągnąć duże grupy klientów.
Większość analityków nie przewidywała, że sytuacja na rynku może się zmienić w przeciągu kilku miesięcy. Nie podejrzewano, że kryzys na rynku amerykańskim może przenieść się do Europy. ¦wiatowy kryzys dotarł także do Polski. Coraz większa liczba przedsiębiorstw zwalnia swoich pracowników i ma kłopoty z bieżącą płynnością. W konsekwencji, spłacanie zobowiązań kredytowych schodzi często na drugi plan. Problemy ma wtedy już nie tylko przedsiębiorca czy gospodarstwo domowe, ale przede wszystkim kredytodawca. Takie sytuacje są w Polsce obserwowane coraz częściej.
Doskonale obrazuje to opublikowany przez Biuro Informacji Kredytowej wykres przedstawiający łączną kwotę zaległych płatności klientów, czasowo niewywiązujących się z zobowiązań, od sierpnia 2007 roku do maja 2009 roku. Coraz większe problemy z płatnością rat kredytów zagrażają normalnemu funkcjonowaniu banków i nasuwają pytanie, jakie błędy, popełnione w ciągu ostatnich lat, doprowadziły do obecnej sytuacji. Jest kilka przyczyn takiego stanu rzeczy, jednak najważniejszą jest błędne oszacowanie poziomu ryzyka kredytowego, niedostateczny jego monitoring oraz niewystarczające zabezpieczenie ryzyka. Jednym ze sposobów zarządzania ryzykiem są ubezpieczenia kredytów. Może to właśnie ich zabrakło w gospodarce?
Rodzaje ubezpieczeń kredytu hipotecznego
Kredyt hipoteczny może być zabezpieczony przez cały szereg ubezpieczeń:
1. ubezpieczenie pomostowe kredytu hipotecznego do czasu uzyskania wpisu do hipoteki,
2. ubezpieczenie nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych,
3. ubezpieczenie kredytu z niskim wkładem własnym, umożliwiające zaciągnięcie zobowiązania do 100% wartości nieruchomości ? te trzy są często ubezpieczeniami wymaganymi przez polskie banki,
4. ubezpieczenie na życie umożliwiające terminową spłatę kredytu w przypadku np. śmierci kredytobiorcy, niezdolności do pracy z powodu hospitalizacji ubezpieczonego,
5. ubezpieczenie utraty pracy kredytobiorców kredytów hipotecznych,
6. ubezpieczenie kredytów innych niż złotowe, chroniące kredytobiorcę przed wahaniami kursów walut,
7. ubezpieczenie od utraty wartości nieruchomości,
8. ubezpieczenie ryzyka praw do nieruchomości.
Korzyści płynące z ubezpieczenia
Ubezpieczając kredyt, bank zapewnia sobie odzyskanie pożyczonych pieniędzy w sytuacji zagrożenia niewypłacalnością klienta, spowodowaną sytuacjami losowymi, utratą wartości zabezpieczenia, śmiercią kredytobiorcy i innymi sytuacjami, które nie pozwalają odzyskać pożyczonych pieniędzy. Z drugiej strony z ubezpieczenia korzyści czerpać może także kredytobiorca.
Jedną z najważniejszych zalet stosowania ubezpieczeń kredytów jest możliwość przeniesienia przez instytucję kredytującą części ryzyka na ubezpieczyciela. Bank może w ten sposób dywersyfikować swoje ryzyko. Instytucje oferujące ubezpieczenia kredytów hipotecznych mają również duże doświadczenie w szacowaniu ryzyka, co może pomóc bankom w odpowiednim nim zarządzaniu. Firmy ubezpieczeniowe są dodatkowo zainteresowane bardzo dokładną oceną ryzyka kredytowego, aby uniknąć strat. Współpraca banków z ubezpieczycielami może więc przynieść wiele korzyści na poziomie zarządzania ryzykiem kredytów hipotecznych. Obydwie instytucje chcą w równym stopniu zminimalizować ryzyko niewypłacalności kredytobiorcy. Jeśli w odpowiedni sposób ze sobą współdziałają, są w stanie zagwarantować bezpieczeństwo całego sektora finansowego.
Dzięki ubezpieczeniom coraz większa liczba osób ma dostęp do kredytów hipotecznych, następuje rozwój kredytowania oraz rynku mieszkaniowego. Większa dostępność kredytowa to rozwój koniunktury, systemu finansowego oraz całej gospodarki. Jeszcze do niedawna ubezpieczenia kredytów były przez klientów postrzegane jako wyłącznie dodatkowy składnik całkowitego kosztu kredytu. Również przez banki traktowane były ?po macoszemu?. Obecnie już sami klienci zainteresowani są dokupieniem do, już istniejącego zobowiązania, ubezpieczenia np. na wypadek utraty pracy.